از دست دادن تلفن همراه یا دستگاه‌هایی مثل لپ‌تاپ و تبلت آن هم در شرایطی که ما روزانه زمان قابل توجهی را در فضای مجازی سپری می‌کنیم و بسیاری از فعالیت‌های ما به این دستگاه‌ها وابسته است، می‌تواند اتفاق بسیار تلخی باشد.
ما البته فقط راجع به گم یا دزدیده شدن دستگاه صحبت نمی‌کنیم؛ اگر شما در ایران زندگی می‌کنید و خود را جزیی از مخالفان حکومت و وضع موجود دسته‌بندی می‌کنید، باید همیشه خطر «ضبط موبایل توسط نیروهای امنیتی» را هم در نظر بگیرید.
از بعد مادی ضررهای چنین اتفاقی با توجه به شرایط اقتصادی و قیمت بالای اقلام دیجیتال، سنگین اما جبران پذیر است. بلاخره، دیر و زود و چند مدل پایین‌تر یا بالاتر، می‌توان یک دستگاه جدید تهیه کرد.
اما آنچه جبران ناپذیر است احتمال دسترسی دیگران به دادها و اطلاعات درون دستگاه شما و سواستفاده از آن‌هاست که می‌تواند خسارات غیرقابل برگشتی بخصوص از لحاظ امنیتی برای شما به وجود بیاورد. «گزینه پاک کردن از راه دور» دقیقا برای چنین موقعیت‌هایی به وجود آمده است؛ برای محافظت از اطللاعات ما و در دست گرفتن کنترل ردپای دیجیتالمان روی دستگاه‌هایی که از دسترس ما خارج هستند.
در این یادداشت کوتاه خواهیم دید که پاک کردن از راه دور چیست، چه مزایایی دارد و چگونه می‌توان از این ویژگی قدرتمند بهره برد.
پاک کردن از راه دور چیست؟
پاک کردن از راه دور یا پاک کردن داده‌ها از راه دور ، یک ویژگی امنیتی است که به کاربران امکان می‌دهد داده‌های دستگاه‌هایی مانند تلفن هوشمند، تبلت یا لپ‌تاپ را از راه دور حذف کنند. هدف اصلی پاک کردن از راه دور جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس است. این به خصوص در موقعیت‌هایی چون گم شدن، سرقت دستگاه یا ضبط ناگهانی گوشی همراهتان توسط نیروهای امنیتی در تظاهرات و یا هجومی غیرمنتظره به محل اقامتتان کاربرد دارد.
پاک کردن از راه دور چطور کار می‌کند؟
پاک کردن از راه دور معمولا از طریق نرم‌افزار تخصصی، سیستم‌های مدیریت دستگاه تلفن همراه (MDM) یا ویژگی‌های داخلی در سیستم‌عامل‌های مدرن تسهیل می‌شود. این ابزارها به کاربران امکان می‌دهد که با یک فرمان از راه دور، باعث پاک شدن داده‌ها در دستگاه هدف شوند. این فرآیند اغلب سریع و موثر است و ردی از داده‌های حذف شده باقی نمی‌گذارد.
مزایای پاک کردن از راه دور
امنیت داده‌ها: پاک کردن از راه دور این اطمینان را به وجود می‌آورد که داده‌های حساس شما حتی در صورت دسترسی فیزیکی افراد غیرمجاز و اشتباهی به دستگاه شما، ایمن باقی بماند. با پاک کردن اطلاعات از راه دور، می‌توانید از دسترسی غیرمجاز جلوگیری کنید و از داده های شخصی و محرمانه خود در برابر سواستفاده احتمالی محافظت کنید.
بازیابی دستگاه سرقت شده: در موارد سرقت دستگاه، پاک کردن از راه دور یک لایه امنیتی اضافی را فراهم می‌کند. اگرچه ممکن است دستگاه سرقت شده را بازیابی نکند، اما اطمینان حاصل می‌کند که داده‌های ارزشمند موجود در آن از دسترس سارقان خارج باشد.
جلوگیری از پرونده سازی امنیتی: در ایران فعالین مدنی معمولا با هجوم ناگهانی ماموران امنیتی در ساعت‌های دور از انتظار بازداشت می‌شوند و یا وسایل دیجیتال‌‌شان برای تهیه مدرک ضبط می‌شود. این به نیروهای امنیتی این امکان را می‌دهد که به شواهد دست نخورده‌ای از فعالیت‌های آن‌ها دسترسی پیدا کنند و یا از طریق حساب‌های کاربری موجود روی دستگاه با همقطاران آن‌ها به قصد کسب اطلاعات بیشتر تماس برقرار کنند. این اطلاعات عموما نقش پررنگی در پرونده‌سازی علیه فعالین مدنی داشته است و چه بسیار احکامی که به استناد چنین مدارکی صادر شده‌اند. این الگویی است که موقع ضبط تلفن همراه توسط نیروهای پلیس در تظاهرات هم تکرار می‌شود.
گزینه پاک کردن از راه دور می‌تواند مخاطرات این چنینی را تا سطح قابل توجهی کاهش دهد. اگر تنها وسایل الکترونیکی شما ضبط شده و خودتان امکان فعال کردن این گزینه را دارید که چه بهتر. اگر نه می‌توانید از قبل و با دادن اجازه و اختیار فعال کردن این امکان به یکی از افراد نزدیک و قابل اعتمادتان، یک گزینه پشتیبانی برای مواقع اضطراری داشته باشید.
کاستی‌ها
پاک کردن از راه دور می‌تواند معایب و آسیب‌پذیری‌هایی نیز داشته باشد. یکی از نگرانی‌های اصلی این است که نیروهای امنیتی یا سارق، بتوانند قبل از پاک شدن از راه دور، اطلاعات آن را بازیابی کند.
علاوه بر این، پاک کردن از راه دور می‌تواند باعث از بین رفتن کل تنظیمات و داده‌های ذخیره شده در دستگاه شما شود.
مواردی برای بهبود عملکرد استفاده از این برنامه
داده‌های خود را پشتیبان‌گیری کنید: داده‌های خود را به طور منظم در سرویس‌های امن ابری یا دستگاه‌های حافظه جانبی(هارد اکسترنال) پشتیبان‌گیری کنید. این کار تضمین می‌کند که حتی بعد از پاک کردن از راه دور بتوانید فایل‌ها و تنظیمات مهم خود را بازیابی کنید.
احراز هویت قوی را فعال کنید: همیشه مطمین شوید که دستگاه‌های شما دارای گذرواژه‌ها، PIN ها یا روش‌های احراز هویت بیومتریک قوی هستند. این کار با ایجاد یک لایه امنیتی اضافی مانع از آن می‌شود که افراد غیرمجاز بتوانند از این گزینه استفاده و اطلاعات شما را از راه دور پاک کنند.
دامنه عملکرد ابزار «پاک کردن از راه دور» خود را در نظر بگیرید: با ویژگی‌های خاص ابزار پاک کردن از راه دوری که استفاده می‌کنید آشنا شوید. دستگاه‌ها و نرم افزارهای مختلف ممکن است عملکرد متفاوتی داشته باشند، بنابراین از قبل اطمینان حاصل کنید که می‌دانید چه داده‌هایی را می‌توان از راه دور پاک کرد و چه داده‌هایی ممکن است باقی بمانند.
در اینجا چند نمونه از برنامه‌ها و سرویس‌های پاک کردن از راه دور آورده شده است:
سرویس ردیابی دستگاه گم شده: سرویس‌های ردیابی دستگاه گم شده متعددی در دسترس هستند. این سرویس‌ها به کاربران امکان می‌دهند تا موقعیت دستگاه خود را ردیابی کنند و همچنین می‌توانند به آن دستور دهند تا خاموش شود یا اطلاعات را پاک کند. برخی از محبوب‌ترین سرویس‌های ردیابی دستگاه گم شده عبارتند از:
مایکروسافت- دستگاه من را پیدا کن
برای اطلاع از چگونگی کار با دوبرنامه ردیابی پرکابر «آیفون من را پیدا کن» از اپل و «دستگاه من را پیدا کن» از گوگل می‌توانید از طریق لینک‌های زیر به راهنمای گام به گامی که پیشتر و در قالب ویدیو منتشرکرده بودیم مراجعه کنید.
راهنمای گام به گام استفاده از برنامه دستگاه من را پیدا کن گوگل برای کاربران اندرود
راهنمای گام به گام استفاده از برنامه آیفون من را پیدا کن اپل برای کاربران iOS
منابع مورد استفاده در این یادداشت عبارتند از:
What is a remote wipe? Three things you should know