خاموشی اینترنت و خطرهایی که برای همه یکسان نیست

اگرچه از دید بسیاری از مردم در سراسر دنیا دسترسی به اینترنتِ امن و آزاد، یک حق بدیهی تلقی می‌شود اما تجربه ثابت کرده که بسیاری از دولت‌ها در سراسر جهان از چنین حقی در هراسند. برای نمونه در سال ۲۰۱۹، شهروندان در دست‌کم ۳۳ کشور جهان قطعی و خاموشی اینترنت را تجربه کردند.

متاسفانه یکی از این ۳۳ کشور ایران بود. تجربه‌ی غم‌انگیز خاموشی اینترنت در ایران در آبان‌ماه ۱۳۹۸ چیزی نیست که ایرانیان به راحتی فراموش کنند. قطعی اینترنت در سال ۱۳۹۸ نه تنها به سرکوب فجیع معترضان کمک کرد بلکه در زندگی روزمره، روابط اجتماعی و کسب‌وکار افراد نیز اختلالات جدی به وجود آورد.

به‌واسطه تجربه‌ی تلخ آبان، ایرانیان اکنون بیش از هر زمان دیگری از خطر خاموشی اینترنت آگاهند و بیش از هر زمان دیگری در پی آماده‌سازی خود در مقابل خاموشی یا اختلال در دسترسی به اینترنت هستند. واضح است که مقام‌های ایرانی هراسی از خاموشی دوباره اینترنت ندارند و تنها راه مبارزه با اختلالات و قطعی اینترنت، همین آمادگی شهروندان در مقابل چنین تصمیماتی است.

کاربران اینترنت در ایران نه تنها باید خود را برای خاموشی کامل اینترنت آماده کنند، بلکه برای مبارزه با انواع روزافزون سانسور و درجه‌های مختلف اختلال و قطعی نیز آماده باشند. اما واقعیت این است که خاموشی یا فیلترینگ اینترنت به طور مساوی و یکسان بر همه کاربران تاثیر نمی‌گذارد. ایران مانند هر جامعه دیگری مملو از تنوع است. وابستگی ما به اینترنت نسبت به یکدیگر متفاوت است و به همین دلیل واکنش‌های ما در مقابل خاموشی یا قطع اینترنت نیز می‌تواند متفاوت باشد. اگرچه اصول اولیه امنیت در فضای مجازی برای همگان یکی‌ است، اما به دلیل شرایط متفاوت، باید خود را برای سناریوهای متفاوت آماده کنیم.

ابزارهای مبارزه با سانسور و قطعی اینترنت فقط‌ زمانی می‌توانند به کاربران کمک کنند که کاربران به خطراتی که با آن مواجه هستند آشنایی کامل داشته باشند. در واقع، شاید تمامی ابزارهای که در این سایت معرفی شده‌اند برای شما مناسب نباشند. بنابراین پیش از تصمیم‌گیری در مورد استفاده از هر ابزاری که در این سایت معرفی شده است باید خود را با سناریوهای خطرناکی که ممکن است با آن مواجه شوید آشنا کنید. به طور مثال، اگر شما کنشگر اجتماعی هستید شاید استفاده از ابزاری که امکان فاش کردن هویت شما را دارد، گزینه مناسبی نباشد.

شاید برای آشنایی بهتر با سناریوهای که ممکن است در کمین شما باشند، قبل از هر چیز باید از خود بپرسید که کدام افراد یا نهاد‌ها ممکن است برای امنیت شما یا نزدیکانتان تهدیدی جدی باشند؟ و آیا دسترسی نداشتن به اینترنت ممکن است جان شما و نزدیکانتان را به خطر بیندازد؟ در فضایی مانند جامعه ایران که استفاده از ابزارهای ناامن و یا فقدان دسترسی به اینترنت می‌تواند تهدید جدی برای جان و امنیت افراد باشد، این دو سوال ساده آغاز مناسبی برای تصمیم‌گیری در مورد انتخاب ابزار و روش‌های مبارزه با سانسور و قطعی اینترنت است.

مرحله بعدی انتخاب ابزار، آشنایی با خطرات استفاده از هر ابزار است. تقریبا استفاده از هیچ ابزاری بدون ریسک نیست، اگرچه استفاده صحیح از بعضی ابزارها خطر بسیار کمی به همراه دارند. واقعیت این است که بهترین موقع برای آشنایی دقیق با ابزار مقابله با سانسور و خاموشی اینترنت، پیش از قطع شدن اینترنت است. شاید در این مرحله متوجه شوید که برای استفاده از بعضی ابزارها نیاز به تمرین، یادگیری یا هماهنگی بیشتری دارید، بنابراین بهتر است هر چه زودتر به سناریوهایی که ممکن است با آنها درگیر شوید فکر کنید. ما هم در وبسایت ایران در خاموشی، در هفته‌ها و ماه‌های آینده، با انتشار پست‌های وبلاگیِ آموزشی تلاش می‌کنیم که با شما در درک بهتر سناریوهایی که شما را تهدید می‌کنند همراه باشیم و به آمادگی هرچه‌بیشتر شما در مقابل قطعی اینترنت کمک کنیم.